Bạn ăn uống đúng cách, tập thể dục đều đặn, vẫn theo dõi chỉ số đường huyết mỗi ngày… nhưng đôi lúc đường huyết vẫn tăng mà không rõ lý do? Không ít người mắc tiểu đường gặp tình huống tương tự – và nguyên nhân đôi khi không nằm ở đĩa cơm hay lát bánh ngọt bạn đã kiêng.

Dưới đây là 5 “thủ phạm thầm lặng” khiến đường huyết tăng cao – và cách xử lý khôn ngoan.

1. Ốm đau hoặc căng thẳng kéo dài

Khi bạn bị cảm, viêm, sốt hay rơi vào trạng thái căng thẳng tinh thần, cơ thể tiết ra cortisol và một số chất gây viêm. Những chất này kích hoạt gan giải phóng glucose vào máu, khiến đường huyết tăng lên, dù bạn không ăn gì “nguy hiểm”.

Giải pháp:
👉 Theo dõi đường huyết thường xuyên hơn khi bị bệnh hoặc căng thẳng.
👉 Ưu tiên đồ ăn dễ tiêu, ít đường.
👉 Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đường huyết biến động mạnh trong thời gian ốm.

2. Mất nước

Bạn có biết? Cơ thể thiếu nước có thể làm đường huyết cô đặc hơn. Khi lượng nước trong máu giảm, glucose không “pha loãng” như bình thường, khiến chỉ số đường huyết tăng.

Giải pháp:
👉 Uống đủ nước mỗi ngày – ước tính khoảng 30ml/kg cân nặng.
👉 Quan sát màu nước tiểu: vàng nhạt là ổn, vàng đậm là đang thiếu nước.
👉 Có thể pha nước với lát chanh, dưa leo, bạc hà… để dễ uống hơn.

3. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc tưởng chừng không liên quan đến tiểu đường lại có thể ảnh hưởng đến đường huyết. Ví dụ:

• Steroid (thuốc kháng viêm): ảnh hưởng đến sản xuất insulin.

• Thuốc lợi tiểu: làm mất nước và cô đặc lượng đường trong máu.

• Thuốc chống trầm cảm hoặc ổn định tâm trạng: có thể tác động gián tiếp đến chuyển hóa glucose.

Giải pháp:
👉 Đừng tự ý ngưng thuốc, hãy trao đổi với bác sĩ nếu thấy đường huyết thay đổi sau khi dùng thuốc mới.
👉 Ghi lại loại thuốc và thời điểm sử dụng để dễ theo dõi.

4. Biến động hormone

Các hormone như glucagon, cortisol, epinephrine, hormone tăng trưởng… đều có vai trò điều chỉnh đường huyết. Chu kỳ kinh nguyệt, thai kỳ hoặc rối loạn nội tiết đều có thể khiến đường huyết “lên xuống thất thường”.

Giải pháp:
👉 Phụ nữ mắc tiểu đường nên theo dõi đường huyết sát sao trong kỳ kinh hoặc khi mang thai.
👉 Làm việc với bác sĩ nội tiết hoặc chuyên gia dinh dưỡng để điều chỉnh thực đơn phù hợp theo chu kỳ hormone.

5. Thiếu ngủ

Bạn có thể ăn kiêng cả tuần, nhưng chỉ cần vài đêm ngủ không ngon, đường huyết vẫn có thể nhảy vọt. Thiếu ngủ làm giảm độ nhạy insulin, khiến cơ thể xử lý đường kém hơn. Ngoài ra, mất ngủ còn làm tăng hormone gây đói, khiến bạn thèm ăn đồ ngọt.

Giải pháp:
👉 Duy trì lịch ngủ đều đặn, tránh dùng thiết bị điện tử trước khi ngủ.
👉 Tắt đèn, giữ phòng ngủ mát, yên tĩnh.
👉 Hạn chế ăn uống sau 8h tối để tránh ảnh hưởng giấc ngủ.

Kết:
Không phải lúc nào đường huyết tăng cũng là do bữa ăn “quá tay”. Cơ thể chúng ta là một hệ thống phức tạp, và những yếu tố như căng thẳng, mất nước, thuốc men, hormone hay giấc ngủ đều có thể âm thầm làm chỉ số đường huyết xáo trộn.

👉 Lời khuyên chung: Nếu bạn thấy đường huyết tăng bất thường, hãy bình tĩnh quan sát toàn cảnh – từ tâm trạng, giấc ngủ, thuốc đang dùng, đến lượng nước uống trong ngày – trước khi điều chỉnh thực đơn hay tăng liều insulin.